Hechtingsproblematiek: liefdevol over je grenzen
Een paar weken geleden had ik een cliënte in de praktijk. Ze kwam maanden geleden met een burn-out. Ze komt er steeds meer achter dat ze geen ‘nee’ durft te zeggen. Ze kan dus eigenlijk haar eigen grenzen niet goed voelen en ook niet aangeven. Kijkend naar haar geschiedenis lijkt het aanvankelijk onduidelijk waar dat vandaan komt. Ze had bijzonder liefdevolle ouders. Maar hoe meer we de signalen in haar lichaam verkennen, hoe meer duidelijk wordt dat ze altijd overal glimlachend liefdevol ‘ja’ op zegt, terwijl haar lichaam wel aangeeft dat het een ‘nee’ is. In het voelen hoe het was als kind komt ze erachter hoe verstikkend de liefde van haar ouders eigenlijk was. De liefde was voorwaardelijk. Haar ouders gaven haar veel liefde in ruil voor haar liefde voor hen. Beiden voelden zich onzeker en hadden veel bevestiging nodig. Gaande de therapie gaat ze steeds meer voelen hoe grensoverschrijdend die liefde eigenlijk was door het tekort aan de andere kant en hoe moeilijk het is om daar ‘nee’ tegen te zeggen.
Afgelopen week gaven Aafke en ik de cursus “Hechting”. In deze cursus hebben we het uiteraard ook over het voelen en aangeven van je grenzen, want dat is een belangrijk onderdeel van je hechting. Daar waar ouders duidelijk over je grenzen zijn gegaan, hebben we dat als kind vaak als traumatisch ervaren. Wat minder duidelijk is, zijn de gevolgen voor kinderen wanneer ouders liefdevol over hun grenzen zijn gegaan. Dit voelt niet als traumatisch omdat er geen geweld plaats heeft gevonden. Vaak hebben we het als kind niet eens echt in de gaten. Omdat er zoveel liefde mee komt passen we ons aan vanuit loyaliteit, en geven onbewust onze eigen persoonlijke ruimte weg aan die ouder.
Mensen die hiermee te maken hebben gehad, hebben het meestal over hun fijne kindertijd waarin ze zoveel liefde hebben gehad. Toch is het als volwassene lastig als ouders stelselmatig liefdevol over je grenzen zijn gegaan. Hoe ziet dat er eigenlijk uit en wat kunnen de gevolgen zijn?
Hechtingsproblematiek door ouderlijk tekort of over-betrokkenheid
Liefdevol over je grenzen gaan, kunnen ouders op meerdere manieren doen. Ik noem er hier twee. De eerste manier is wanneer ouders dit doen vanuit hun eigen tekort. Dan proberen ze hun eigen onvervulde behoeften vervuld te krijgen. vanuit hun liefde voor hun kinderen. Omdat ze de leegte vanuit hun hechting in zichzelf niet herkennen, gaan ze die behoeften halen bij hun eigen kinderen. Dit tekort kan zich op veel manieren laten zien. Wanneer ouders onvoldoende liefde hebben gehad gaan ze dat ophalen bij hun kinderen. Kinderen van deze ouders leren in de hechting met hun ouders lief te zijn voor hen, hebben het gevoel ze gelukkig te moeten maken. Ze voelen de behoefte van hun ouders aan liefde en gaan dat geven. Deze ouders kunnen vaak niet goed zonder hun kinderen. De kinderen van deze ouders leren een liefdevolle glimlach opzetten en hun boosheid en verdriet te onderdrukken. Ze voelen dat hun ouders daar gelukkig van worden. Met een glimlach op hun gezicht passen ze zich aan, aan de behoeften van hun ouder. Daarbij leren ze hun eigen behoeftenvervulling, op te offeren. Als je je eigen behoeften opoffert wordt je ruimte steeds kleiner. Je leert er vooral eerst voor de ander te zijn.
Een andere manier waarop ouders liefdevol over grenzen kunnen gaan is vanuit over-betrokkenheid. Sommige ouders (die bv door de eigen ouders emotioneel niet gezien zijn) vinden het moeilijk om de pijn van hun kinderen te zien. In plaats daarvan proberen ze te voorkomen dat hun kinderen pijn hebben. In moderne taal worden dit ook wel ‘curling ouders’ genoemd, omdat ze het pad van hun kinderen steeds alvast effenen. Deze kinderen doen geen of weinig ervaring op met tegenslagen en moeilijke dingen. Ze leren niet om problemen eerst te proberen zelf op te lossen. Het effect daarvan is dat ze weinig veerkracht ontwikkelen en het leven lastig vinden als ze volwassen zijn. Ze vertrouwen niet op hun eigen kracht en autonomie en voelen zich voortdurend afhankelijk van de hulp, ondersteuning en goedkeuring van anderen. Ook hun ruimte is klein en grenzen aangeven is lastig. Opkomen voor jezelf als je geen vertrouwen hebt in je eigen kunnen is heel ingewikkeld.
Loyaliteit
Wanneer er in je hechting liefdevol over je grenzen is gegaan dan is het ten eerste lastig te herkennen dat je daar problemen van over hebt gehouden. Daarnaast is het vaak lastig om te voelen wat het nu nog met je doet. Als kind zijn we loyaal aan onze ouders. Als je ouders heel veel liefde hebben meegebracht en daarmee je jouw ruimte ontnomen hebben dan ben je onbekend met je eigen ruimte, eigen integriteit en eigen behoeften. Dat maakt het moeilijk om te voelen dat die liefde misschien wel verstikkend is geweest, omdat de liefde voorwaardelijk was: je moest er vooral iets voor terug doen.
Of de liefde was zo overbeschermend dat je niet jezelf en je eigen kracht kent en daardoor ook niet kunt voelen. Daarnaast zijn je grenzen niet gerespecteerd en tegen zoveel liefde is als kind ook weinig in te brengen.
En nu je volwassen bent, kom je erachter dat je niet goed weet hoe groot je eigen ruimte is, laat staan dat je weet hoe je de grenzen van je eigen ruimte aan kunt geven. Daarnaast heb je geleerd bijzonder empathisch naar de ander te zijn. Immers, je ouders hadden iets van jou nodig en/of je ouders konden het niet goed verdragen dat je het soms moeilijk had. Dus gevoelens van boosheid en verdriet heb je leren wegstoppen, jezelf leren opofferen en je hebt geleerd elke innerlijke ‘nee’ als een vriendelijk ‘ja’ je mond uit te laten.
Volwassen cliënten, die met deze problemen naar de cranio praktijk komen, zitten daarnaast ook met hun loyaliteit. Hoe kun je boos worden op een ouder die je zoveel liefde heeft gegeven? Hoewel empathie je grote gave is geworden (misschien ben je daarom wel een goede therapeut), is hard werken en er altijd voor de ander zijn ook een opgave geworden.
Om te kunnen ontvangen, moet je ook kunnen voelen wat niet goed voor je is
Voor mensen bij wie hun grenzen vroeger liefdevol overschreden zijn, op welke manier dan ook, is het belangrijk dat ze hun eigen ruimte leren ontdekken en dat ze leren ervaren hoe het is om ‘nee’ te gaan zeggen. Je eigen ruimte leren kennen kan door te leren voelen. Je lichaam zegt namelijk duidelijk ‘nee’, ook als je mond vriendelijk glimlachend weer ‘ja’ zegt. Je lichaam heeft de afwerende beweging waarmee we de ander uit onze ruimte houden en zetten, altijd onthouden. Deze beweging is een aangeboren beweging, ook wel de ‘push’ beweging genoemd. De push beweging is bij deze mensen bevroren is geraakt of wordt steeds in de kiem gesmoord. Deze beweging in je lichaam kun je opnieuw leren ontdekken en afmaken. Dat is ontzettend helend.
Door te gaan voelen wat je niet wilt ontvangen van je ouders, kun je dan weer blij worden met wat er wel was. Dat is een groot geschenk voor jezelf en en ook voor jouw eventuele kinderen…. Als jij je eigen grenzen weer herkent en erkent, dan kun je die van hen ook respecteren.
In de cursus “Hechting” leren therapeuten lichaamsgerichte tools om te werken met de oorspronkelijke hechtingbewegingen. Je leert hoe je cliënten kunt helpen deze bewegingen af te maken en te helen. Dat oefen je op elkaar dus je voelt ook in je eigen lijf hoe het is met jouw hechtingbewegingen en waar jij nog kunt helen. Het helpt veerkracht, autonomie en verbinding te ontwikkelen. Alleen als we onze grenzen kunnen aangeven kunnen we ook werkelijk met de ander verbinden. De cranio is bij uitstek een prachtige manier om alle signalen van je lichaam te leren kennen en je daarmee weer te verbinden. Door te werken met het lichaam worden bevroren bewegingen zichtbaar en voelbaar. Zo leer je niet alleen op een gezonde manier van de liefde van je ouders te genieten, je leert vooral weer van jezelf te houden. En….. hoe mooi is dat !!
Ben jij therapeut en wil je dit ook leren? Kijk hier voor meer informatie over de masterclass Hechting.
Wil je je eigen hechting onderzoeken en daarin de helende beweging maken? Kijk hier voor meer informatie over de masterclass Binding
Wil jij therapeut worden en wil je dit ook leren? Dan is de opleiding cranio echt iets voor jou!
Catharina van Deelen-Wortman